Patryk Chudzik o tajemnicach egipskich grobowców - wykład otwarty

Badania prowadzone w nekropolii tebańskiej - w części nazywanej Asasif Północny - dotyczą okresu Średniego Państwa. W projekcie uczestniczą specjaliści z różnych dziedzin: archeolodzy, architekci, ceramolodzy, antropolodzy, konserwatorzy. Reprezentują oni różne ośrodki naukowe z całej Polski (poza Instytutem Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego w przedsięwzięcie zaangażowały się m.in. Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej czy Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych Polskiej Akademi Nauk w Warszawie).

Pomysł na projekt przyszedł mi do głowy w 2012 roku. Od samego początku związany był z moimi zainteresowaniami naukowymi, dotyczącymi prywatnych założeń grobowych w Tebach Zachodnich, datowanych na czasy XI i XII dynastii, czyli okres Średniego Państwa - około 2055-1773 p.n.e. - mówi Patryk Chudzik z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego, kierownik badań (na zdjęciu).

Jak tłumaczy, celem prac realizowanych w ramach projektu jest ustalenie zasad funkcjonowania nekropolii Asasif - jako części Teb Zachodnich - na przestrzeni wieków. Studia te związane są z badaniami materiałów pochodzących z różnych okresów, od paleolitu po pierwsze wieki naszej ery. Głównym problemem badawczym są prywatne kompleksy grobowe, datowane na okres Średniego Państwa. Związane z nimi prace dotyczą analizy elementów wyposażenia, architektury sepulkralnej, a także kultów i rytuałów pogrzebowych. Ponadto badaniami objęte zostały materiały z późniejszych okresów funkcjonowania grobowców na Asasifie, które związane było z ponownym ich użytkowaniem.

Podjęte dotychczas prace objęły siedem z piętnastu przyjętych założeń. W rezultacie tych działań zabezpieczyliśmy wyjątkowe zabytki zalegające od kilku tysięcy lat na powierzchni stoków. Ponadto w wyniku przeprowadzonych prac wykopaliskowych zebraliśmy wiele informacji na temat obrządku pogrzebowego w okresie Średniego Państwa oraz w czasach późniejszych - opowiada Patryk Chudzik.

Naukowcom udało się odkryć m.in. grobowiec towarzyszący, należący do urzędnika niższego szczebla, oraz ruiny ceglanej kaplicy, w której natrafiono na zabytki związane z jej funkcjonowaniem - obiekty tego typu należą do rzadkości, zwłaszcza w kontekście studiów nad okresem Średniego Państwa. Stworzona do tej pory dokumentacja obejmuje opracowanie architektoniczne wybranych grobowców w formie modeli trójwymiarowych, dzięki którym możliwe jest odbycie wirtualnej wycieczki po starożytnych egipskich wnętrzach.

W ostatnim sezonie dokonaliśmy kilku spektakularnych odkryć związanych z wierzeniami pogrzebowymi starożytnych Egipcjan w czasach Średniego Państwa i Okresie Późnym. Dotyczyły one przedmiotów umieszczanych w grobowcach, które w sposób symboliczny wpływały na życie zmarłego w Krainie Umarłych - mówi Patryk Chudzik. - Bardzo bogaty zbiór zabytków z Okresu Późnego (664-332 p.n.e.) dostarczył nam wielu informacji na temat przygotowania duszy zmarłego do wędrówki po zaświatach. Bogato dekorowane kartonaże przedstawiają barki z wyobrażeniem nocnej formy boga słońca oraz zmarłych, modlących się do bogów krainy umarłych.

Wiadomo już, że w kolejnych sezonach kontynuowane będą prace wykopaliskowe, które dostarczyły dotychczas wielu eksponatów z różnych epok. Istotnym zadaniem w najbliższych latach jest przeprowadzenie konserwacji w dekorowanych komorach grobowych, ponieważ w przyszłości groby te zostaną udostępnione zwiedzającym. Od ubiegłego sezonu prowadzone są też prace epigraficzne, których celem jest rekonstrukcja dekoracji reliefowej w korytarzu wejściowym jednego z grobowców.

Największym problemem jest brak pieniędzy na realizację założonych celów - mówi Patryk Chudzik. - Dlatego zachęcamy wszystkich chętnych do wsparcia naszego projektu. W sobotę, 9 stycznia, rusza akcja zbierania środków na kolejny sezon badań w Egipcie. Dla osób, które wezmą w niej udział, nasz zespół przygotował wyjątkowe nagrody.

Za sprawą Projektu Asasif wrocławianie będą mieli w tym roku okazję dowiedzieć się więcej o starożytnym Egipcie. Już teraz trwają przygotowania do wystawy zatytułowanej "Tajemnice egipskich grobowców", która zostanie otwarta w Muzeum Archeologicznym po wakacjach. Oprócz oryginalnych zabytków, wypożyczonych na tę okazję z różnych polskich kolekcji, znajdą się na niej wykonane techniką druku trójwymiarowego kopie eksponatów odkrytych w trakcie badań zespołu Patryka Chudzika. Główną atrakcją ekspozycji będzie rekonstrukcja dekorowanej komory grobowej w skali 1:1. Wcześniej, bo już w najbliższą środę, 13 stycznia, Patryk Chudzik wygłosi otwarty wykład w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego (ul. Szewska 48, sala 201). Początek spotkania o godz. 18.00.

Projekt Asasif jest realizowany przez Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego, Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich, oddział we Wrocławiu, oraz Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW im. prof. Kazimierza Michałowskiego w ramach koncesji Polsko-Egipskiej Misji Archeologiczno-Konserwatorskiej w świątyni Hatszepsut w Deir el-Bahari. Więcej informacji o przedsięwzięciu można znaleźć tutaj i tutaj.