Polifonie babć z Bistritsy – niematerialne dziedzictwo UNESCO we Wrocławiu

Bystrica, z której pochodzi zespół, słynie z bogactwa rytuałów, które zachowały się przez wieki, i które wciąż są tu żywe. Ich muzyczny charakter kojarzy się ze specyficznym typem polifonicznego śpiewu, który eksperci określają mianem diafonii, uważanej za jedną z najstarszych form muzycznej ekspresji na świecie. Ten unikatowy śpiew, usłyszymy we Wrocławiu w wykonaniu The Bistritsa Grannies, czyli Babć Bistritsa, które są jednymi z ostatnich osób podtrzymujących i praktykujących dawne obrzędy w swoim regionie.

- Kobiety tworzące zespół znają się prawie całe życie, razem przeżyły młodość, szczęśliwe i przykre momenty, razem pracowały podczas żniw, przy pieleniu, a także razem śpiewały i tańczyły na przyjęciach weselnych, lub na głównym placu w wiosce. Ich śpiew jest żywiołowy, prymitywny i przejmujący. Wykonują swoje lokalne pieśni z regionu Shoppe na trzy głosy w tradycyjny sposób, tak, jak robili to ich przodkowie przez wieki. Pieśni te są pełne ostrych kombinacji dysharmonijnych dźwięków. Jest to niezwykle wymagająca forma wokalna, której nie można się nauczyć w żadnej szkole muzycznej – przedstawia je prof. Todor Djidjev.

O wyjątkowym charakterze bułgarskich pieśni świadczy fakt, iż są one przekazywane ustnie jeszcze od czasów poprzedzających starożytną Grecję. - Spisanie ich to jak chodzenie o kulach – mówi jedna z wokalistek grupy Grannies – Może pomóc, ale nie jest precyzyjne. Nie odzwierciedla esencji śpiewu. Także kostiumy, w których występują The Bistritsa Grannies to oryginalne, tradycyjne stroje. Pokazują piękno dawnych haftów, zdobień i siateczek.

Repertuar Grannies obejmuje wiele pieśni nadal wykonywanych zgodnie z pierwotnym założeniem podczas specjalnych okazji.  Były i wciąż są śpiewane podczas żniw, ślubów, w Dniu św. Łazarza, podczas tańców horo (bułgarskie tańce) lub podczas szycia. Niektóre z nich to rytualne pieśni odśpiewywane podczas różnych świąt. Choć wiele z tych tradycyjnych czynności nie jest już praktykowanych, mieszkańcy Bistritsa nadal wykonują związane z nimi pieśni i pielęgnują tę tradycję.

Ta niezwykła kultura muzyczna stopniowo traci na znaczeniu we współczesnym społeczeństwie, dlatego właśnie fenomen grupy Bistritsa ma niezwykłą wartość historyczną i kulturową. W roku 2005 The Bistritsa Grannies, ze swoim specyficznym sposobem śpiewania, zostały włączone na Listę Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO.

Bistritsa-bałkańskie polifonie lecznicze: 8 lipca 2010, godz. 18:30 - Teatr Polski Scena Kameralna, ul. Gabrieli Zapolskiej 3