200-lecie państwowego uniwersytetu we Wrocławiu

Jubileusz 300-lecia powstania Akademii Leopoldyńskiej obchodziliśmy uroczyście w 2002 roku. W roku 2011 przypada niemniej ważny jubileusz 200-lecia utworzenia pruskiego uniwersytetu państwowego. Na mocy rozkazu gabinetowego króla Fryderyka Wilhelma III z dnia 3 sierpnia 1811 roku połączono Akademię Leopoldyńską, składającą się z dwóch wydziałów: teologii katolickiej i filozofii, ze znacznie większym i starszym, bo założonym już w 1506 roku, uniwersytetem we Frankfurcie nad Odrą, zwanym Viadriną. Nowa uczelnia miała pięć wydziałów: teologii katolickiej, teologii ewangelickiej, prawa, medycyny
i filozofii. Ten ostatni był największy i obejmował zarówno nauki humanistyczne, jak i przyrodnicze.

 

Nowy uniwersytet, nazwany w akcie fundacyjnym Universitas litterarum Vratislaviensis, stał się wkrótce jednym
z najważniejszych ośrodków nauki w Królestwie Prus i Cesarstwie Niemiec. Wykładali tu wybitni uczeni, laureaci Nagrody Nobla i wielu innych prestiżowych wyróżnień, a wśród studentów byli nie tylko Niemcy, lecz także Żydzi, Polacy, Czesi, Słowacy, Węgrzy
i Rosjanie. Daleko poza granice Śląska sięgała sława uniwersyteckiego Ogrodu Botanicznego, zbiorów przyrodniczych
i artystycznych, biblioteki i archiwum. Młodzież akademicka, nosząca z dumą swoje korporacyjne uniformy, nadawała miastu niepowtarzalny koloryt.

 

Ostateczny kres tej uczelni położyła klęska Niemiec w drugiej wojnie światowej, jakkolwiek już od połowy lat trzydziestych XX wieku – pod rządami NSDAP – traciła ona stopniowo swoją dawną rangę. Podczas oblężenia Twierdzy Wrocław przez Armię Czerwoną zimą i wiosną 1945 roku niektóre uniwersyteckie budynki zostały zniszczone lub poważnie uszkodzone, a przyrządy i pomoce naukowe oraz zbiory muzealne i biblioteczne – rozproszone. Mimo trudnej sytuacji lokalowej i aprowizacyjnej, już w listopadzie 1945 roku rozpoczął działalność polski Uniwersytet Wrocławski. Część jego pierwszych profesorów przyjechała ze Lwowa, część
z Krakowa lub Warszawy. Początkowo kontynuowano niemal wszystkie kierunki nauczania – poza teologią, po kilku latach medycyna i nauki rolnicze przeniesione zostały do odrębnych uczelni.

 

Współczesny Uniwersytet Wrocławski, jedna z największych
i najważniejszych szkół wyższych w Rzeczypospolitej Polskiej, jest spadkobiercą zarówno jezuickiej Leopoldiny, utworzonej w 1702 roku, jak i państwowej uczelni pruskiej, powołanej do życia w roku 1811. Chce więc nie tylko korzystać nadal z bazy materialnej
i zasobów bibliotecznych obu swoich poprzedniczek, lecz także lepiej poznać ich dorobek, wkład w dziedzictwo kulturowe Europy
i świata. Dlatego z wielką radością przywita w swoich murach przedstawicieli wszystkich dyscyplin akademickich, uprawianych na Uniwersytecie Wrocławskim od 1702 roku do dziś, niezależnie od ich narodowości, przynależności państwowej i miejsca w naukowej hierarchii. Okazją po temu będzie Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Uniwersytet Wrocławski w kulturze europejskiej XIX i XX wieku”, organizowana we Wrocławiu w dniach 4-7 października 2011 roku.

 

Program konferencji obejmuje następujące zagadnienia:

 

    * Potencjał założycielski wrocławskiej Leopoldiny i frankfurckiej Viadriny; okoliczności połączenia obu uczelni, przebieg procesu scalania; pierwsze lata Universitas litterarum Vratislaviensis.

    * Struktura i funkcjonowanie Uniwersytetu Wrocławskiego
w latach 1811-1945; rozwój kadry naukowej, powstawanie nowych jednostek organizacyjnych, poszerzanie oferty dydaktycznej.

    * Odbudowa Uniwersytetu Wrocławskiego po zniszczeniach II wojny światowej, pozyskanie i integracja kadry naukowej (Lwów, Kraków, Warszawa); wyodrębnienie się wydziałów medycyny
i rolnictwa w osobne szkoły wyższe; przechodzenie od systemu samodzielnych katedr do struktury instytutowej; stały wzrost liczby studentów, rozwój studiów wieczorowych, zaocznych
i podyplomowych.

    * Rozwój bazy materialnej uczelni: inwestycje budowlane, rozwój bazy laboratoryjnej i bibliotecznej; wprowadzanie nowych pomocy naukowych i dydaktycznych, poszerzanie zbiorów przyrodniczych i kolekcji dzieł sztuki; postępy informatyzacji w skali uczelni i poszczególnych instytutów.

    * Kulturotwórcza rola Uniwersytetu Wrocławskiego w mieście
i regionie: życie muzyczne, literatura, teatr i film, sport
i turystyka; wpływ środowiska studenckiego i jego organizacji na oblicze Wrocławia dawniej i dziś.

    * Uniwersytet Wrocławski w wielkich wydarzeniach i konfliktach społecznych lat 1811-1945: insurekcja antynapoleońska, powstanie ruchu staroluterańskiego i starokatolickiego, emancypacja Żydów i antysemityzm, powstanie i rozłam ruchu socjalistycznego, militaryzm epoki wilhelmińskiej i jego echa po
I wojnie światowej, triumfalny pochód nazizmu; Wrocław intelektualnym zapleczem „misji dziejowej Niemiec na Wschodzie”.

    * Uniwersytet Wrocławski w wielkich wydarzeniach i konfliktach społecznych po roku 1945: Wrocław intelektualnym centrum polskich "Ziem Odzyskanych"; ideologizacja nauki i nauczania
w czasach stalinowskich; "odwilż" październikowa 1956 roku i okres stabilnego rozwoju w warunkach częściowej autonomii akademickiej; wydarzenia marca 1968 roku i ograniczenie samorządności; narastanie oporu społecznego u schyłku lat siedemdziesiątych i powstanie "Solidarności"; stan wojenny
i przełom ustrojowy lat 1989-1990; wkład uczelni w rozwój samorządności lokalnej i regionalnej po 1990 roku.

    * Dorobek naukowy Uniwersytetu Wrocławskiego w latach 1811-2011: wybitni profesorowie i docenci (patrz załączniki nr 1
i 2), najwybitniejsi studenci i absolwenci; wielkie odkrycia, wynalazki i szkoły naukowe; najważniejsze publikacje, serie wydawnicze i czasopisma naukowe.

    * Tradycje dawnego Uniwersytetu Wrocławskiego w podzielonych Niemczech lat 1945-1990 i w Republice Federalnej Niemiec po zjednoczeniu; dalsze kariery naukowe i zawodowe przedwojennych profesorów i studentów.

    * Tradycje dawnego Uniwersytetu Wrocławskiego w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej i Rzeczpospolitej Polskiej: użytkowanie dawnych budynków, instrumentarium naukowego, zbiorów bibliotecznych i archiwalnych; rozwój badań nad dorobkiem naukowym i funkcjonowaniem uczelni w latach 1702-1945.

    * Tradycje i współczesność polskiego Uniwersytetu Wrocławskiego: rozwój badań nad dorobkiem naukowym poszczególnych wydziałów i instytutów; funkcjonowanie prasy uczelnianej i witryn internetowych; obraz uczelni w krajowych
i zagranicznych środkach masowego przekazu. 

 

Organizatorzy zwrócą się do wybranych osób z różnych krajów świata z zaproszeniem do udziału w konferencji, aby zapewnić jej możliwie daleko idącą reprezentatywność tematyczną. Uczestnikiem konferencji będzie mógł jednak zostać każdy nauczyciel akademicki, doktorant lub student, który do dnia 31 grudnia 2010 roku nadeśle na jeden z podanych poniżej adresów streszczenie proponowanego referatu w języku angielskim, niemieckim lub polskim, o objętości nie przekraczającej 2500 znaków wraz ze spacjami:

 

Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego

Konferencja 2011

Plac Uniwersytecki 1

50-137 Wrocław

 

muzeum@adm.uni.wroc.pl

 

Autorzy nadesłanych streszczeń otrzymają do dnia 30 stycznia 2011 roku informację o zakwalifikowaniu lub niezakwalifikowaniu ich referatów do prezentacji. Referaty wpisane do programu konferencji nie będą mogły przekroczyć 30 minut (włącznie
z ewentualną prezentacją multimedialną). Językami konferencji są angielski, niemiecki i polski. W tych też językach nastąpi publikacja materiałów pokonferencyjnych, przy czym tekstowi w wybranym języku towarzyszyć będą każdorazowo streszczenia w dwóch pozostałych.

 

Organizatorzy gwarantują wszystkim uczestnikom zakwaterowanie
i wyżywienie we Wrocławiu w dniach 4-7 października 2011 roku,
a także zwiedzanie z przewodnikiem najważniejszych zabytków Wrocławia oraz wolny wstęp na wieczorne koncerty muzyki symfonicznej i kameralnej. W ramach tych koncertów wykonane będą utwory powstałe w XIX i pierwszej połowie XX wieku w kręgu Królewskiego Akademickiego Instytutu Muzyki Kościelnej przy Uniwersytecie Wrocławskim.

 

Organizatorzy będą zabiegać o uzyskanie dotacji na pokrycie kosztów podróży uczestników konferencji do Wrocławia
i z powrotem. Jest to jednak zależne od hojności sponsorów.

 

Serdecznie zapraszamy do wspólnego uczczenia wielkiego jubileuszu 200-lecia powstania państwowego Uniwersytetu Wrocławskiego!

 

Wszyscy, którzy chcieliby podzielić się swoją wiedzą na temat wkładu Uniwersytetu Wrocławskiego w europejską i światową kulturę XIX i XX wieku, a także dokonać oceny aktualnego potencjału uczelni i jej miejsca na naukowej mapie świata, będą
u nas w październiku 2011 roku mile widziani, niezależnie od narodowości, wyznania i poglądów politycznych.

źródło: UWr