Koszty Architektury - wystawa we Wrocławiu

Po długim remoncie galerii Studio BWA Wrocław ruszamy z nowym programem. Misją Studia jest pogłębianie problematyki podkreślanej dotychczas przez działania Międzynarodowego Biennale Sztuki Zewnętrznej OUT OF STH analizujące trudne do zaklasyfikowania zjawiska w sferze publicznej. Tegoroczny cykl rozpoczynamy od wystawy Koszty architektury, której tematem są koszty, jakie ponosimy w związku z powstawaniem i funkcjonowaniem architektury w mieście. Na podstawie trzech "studiów przypadku" dowiemy się jaką cenę ekonomiczną, społeczną, psychologiczną, moralną i polityczną poszczególnych budynków ponosimy w polskich miastach.

Na wystawie zobaczymy wizualizacje kosztów mierzalnych architektury (nabycia i utrzymania nieruchomości, materiałów, pracy, śladu węglowego pojazdów, którymi poruszają się użytkownicy itd.) oraz prace zaproszonych artystów, unaoczniające te koszty, których nie jesteśmy w stanie wyliczyć. Kuratorzy wystawy - kolektyw MIASTOPROJEKT czyli Paweł Jaworski i Michał Kubieniec chcą dzięki niej otworzyć różne tropy interpretacyjne fundamentalnej obecności człowieka w przestrzeni miejskiej, która przejawia się w czynnościach: planowania, porządkowania i zarządzania na poziomie struktury i systemów. Poddajemy w wątpliwość oczywistość tego, co widzimy oraz odruchowo odczytujemy jako materializację wyborów inwestora i projektanta - mówi Michał Kubieniec. Temat zgłębiamy dzięki zastosowaniu różnych narzędzi: analitycznych i artystycznych, z ich pomocą badając kwestie ekonomiczne, społeczne, psychologiczne i moralne, leżące u podstaw wspomnianych procesów - dodaje.

Architektura, której przykłady zobaczymy na wystawie to obiekty głównie ze Śląska, za równo Górnego jak i Dolnego. Trzy budynki z Wrocławia i Katowic, zostały zestawione ze sobą i opisane za pomocą analitycznych danych. Prezentowane dane to koszty mierzalne związane z ich budową oraz codziennym lub okazjonalnym użytkowaniem, zostaną one poszerzone o dyskusję o ich znaczeniu dla życia miasta. Koszty zostały zapisane w języku wizualizacji danych, są to informacje o wydatkach inwestycyjnych, konsekwencje ekologiczne, komunikacyjne i kulturowe, a także dochody wynikające z ich wykorzystania do określonych celów.- mówi drugi z kuratorów - Paweł Jaworski. Porównane zostaną takie ważne dla życia Katowic i Wrocławia obiekty, jak: siedziba Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i Narodowego Forum Muzyki, centra handlowe Supersam i Renoma oraz Plac Nowy Targ we Wrocławiu z Rynkiem w Katowicach.

Część analityczna zostanie wzbogacona o wypowiedzi Izy Rutkowskiej, Mateusza Szczypińskiego i grupy

BudCud. Każda z zaproszonych do wystawy osób, posługując się zupełnie innymi technikami artystycznymi, zwraca uwagę na odmienne wątki i konteksty, stara się unaocznić koszty, których my - użytkownicy miast nie jesteśmy w stanie wyliczyć. Jak się okaże przedstawione przez artystów i architektów niemierzalne skutki inwestycji budowlanych, moralne czy też psychologiczne są dla nas równie dotkliwe jak te, które podlegają kwantyfikacji. Iza Rutkowska prezentuje efekty projektu, który prowadziła z grupą podopiecznych Pensjonatu Socjalnego "Św. Łazarz" w warszawskim Ursusie. W ten sposób zada pytanie o wartość architektury dla ludzi pozbawionych domu, mieszkania czy schronienia w ogóle. Mateusz Szczypiński w swoich obrazach kolażach analizuje natomiast architektoniczne utopie i ich wpływ na ludzkie życie, żeby pokazać, jak łatwo szczytne idee i założenia mogą stać się własną karykaturą. Z kolei grupa BudCud skupia się na roli zieleni w mieście, badając proces zastępowania wartościowego miejskiego ekosystemu przez tzw. "zieleń deweloperską", sztuczną i nie mającą żadnej roli dla naszego funkcjonowania w mieście. Wypowiedzi w obu językach analitycznym i artystycznym świadomie zestawiamy, gdyż dzięki nim możemy zdefiniować dwa uzupełniające się problemy. Pierwszy dotyczy kalkulacji kosztów, które musimy ponieść jako wspólnota miejska w związku z powstaniem architektury w naszym środowisku. Dzięki temu łatwiej określimy i ulokujemy odpowiedzialność za zachodzące wokół nas zmiany. Drugi wyrasta natomiast z poczucia, że nasza chęć zbadania procesów miejskich nie może być nigdy do końca zaspokojona, ponieważ nie potrafimy w pełni uchwycić kosztów, które architektura rodzi: pochodnych, wtórnych, często również niechcianych i nieprzewidzianych. -- tłumaczą kuratorzy z kolektywu MIASTOPROJEKT.

budynki: Katowice (NOSPR, Rynek, DH Supersam), Wrocław (NFM, Plac Nowy Targ, DH Renoma)

artyści: BudCud, Iza Rutkowska, Mateusz Szczypiński

kuratorzy: kolektyw MIASTOPROJEKT (Paweł Jaworski, Michał Kubieniec)

wizualizacja danych: Paulina Urbańska, Zofia Piekarska-Oslislo

Wystawa w ramach działań Biennale Sztuki Zewnętrznej OUT OF STH

kuratorka i kierowniczka galerii Studio BWA Wrocław: Joanna Stembalska

O artystach

BudCud to praktyka architektoniczno - urbanistyczna, od 2010 roku prowadzona przez Mateusza Adamczyka (1981) i Agatę Woźniczkę (1986). Różnice w skali projektów pozwalają prototypować i testować modele przestrzenne oraz zagadnienie tymczasowości w architekturze, dlatego BudCud pracuje także nad projektami mebli miejskich oraz aranżacjami wystaw. Proces projektowy wewnątrz biura jest oparty na ciągłej ewolucji bazowego modelu/schematu określonego przez to, co zastane (kontekst), ale i przez to co ulotne (marzenie). Charakterystyczne, optymistyczne podejście do kontekstu projektowego wynika z przekonania, że otaczający świat to wspaniały i wielowątkowy organizm, a architektura może być jego integralną częścią. Projekty BudCud to nowoczesne opracowania tworzone zawsze z myślą o przyszłych użytkownikach, którzy zasługują na to by żyć w lepszej, zrównoważonej rzeczywistości. To kompleksowe środowiska przestrzenne. BudCud bierze udział w warsztatach jako tutorzy (OSSA, Mood for Wood) oraz konsultanci międzynarodowych projektów (Wine Park w Telavi, Passages Shanghai), a także należy do platform Skwer.eu oraz New Generations, która

zrzesza najbardziej progresywne młode pracownie architektoniczne z całego świata. Swoje projekty BudCud prezentuje podczas wykładów (m.in.:TU Munich, Tongji Univesity Shanghai) oraz w publikacjach - jesienią nakładem Damdi Publishing ukaże się ich monografia w ramach serii Design Document.

Iza Rutkowska - realizowała projekty dla Narodowego Instytutu Audiowizualnego, Instytutu Adama Mickiewicza, Narodowego Centrum Kultury, Centrum Nauki Kopernik, Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina, Ministerstwa Ochrony Środowiska, Mazowieckiego Centrum Kultury i Sztuki, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Bolonii. Współpracowała z samorządami miast, wieloma organizacjami pozarządowymi, domami kultury oraz galeriami sztuki w kraju i zagranicą. Jej instalacje i projekty prezentowane były mi.in. w Czechach, Brazylii, Włoszech, Austrii czy Portugalii. Została nominowana do tytułu Człowieka Roku 2011 w plebiscycie Wdechy Gazety Wyborczej. O jej działaniach pisały między innymi "Coriere della Sera", "La Repubblica", "Designboom", "Cut magazine", "Przekrój", "Polityka", "Przegląd", "Architektura" czy "Wysokie Obcasy".

Mateusz Sczypiński - urodzony w roku 1984 w Piekarach Śląskich. Ukończył Malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie oraz Historię Sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Mieszka i pracuje w Krakowie. Reprezentowany przez galerię lokal_30 w Warszawie. Główną metodą twórczą Mateusza Szczypińskiego jest operowanie cytatem, odwoływanie się do powszechnie znanej tradycji, obrazów i klisz zakodowanych w masowej świadomości. W grze z tradycją, historią sztuki i pewnymi kliszami kulturowymi, wykorzystuje technikę kolażu, medium, które jak podkreśla najlepiej oddaje wielowątkowość i zróżnicowanie kultury, w której funkcjonujemy. Dla niego komunikowanie się, wchodzenie w dialog z tradycją jest nieodłącznym elementem tworzenia - sposobnością, aby pokazać swój własny, nowy pogląd na odwieczne tematy. Swoje prace prezentował między innymi na wystawach "Artyści z Krakowa" w krakowskim Mocaku, "Contemporary Art From Poland" w Europejskim Banku Centralnym, "Krew-werk" w Fundacji Galerii Foksal, "Czas Kolażu" w warszawskiej Kordegardzie.

O kuratorach

Paweł Jaworski - Paweł Jaworski - filozof i architekt. Zajmuje się urbanistyką i badaniem rozwoju miast z użyciem systemów informacji przestrzennej. Autor opracowań analitycznych i kartograficznych w projektach Muzeum Warszawy, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Medialab Katowice. Członek kolektywu MIASTOPROJEKT i Zarządu Fundacji Napraw Sobie Miasto.

Michał Kubieniec - rocznik 1987. Absolwent Kulturoznawstwa na Uniwersytecie Śląskiem. Kurator Katowice Street Art Festival. Członek Stowarzyszenia Moje Miasto. Lokalny przedsiębiorca- współwłaściciel sklepu ze śląskim designem Geszeft. Koordynator wielu wydarzeń kulturalnych dotykających problematyki miejskiej tj. Rajza po Kato, Design it. In Silesia.., Projekt Neon. Współpracuje z galerią Dwie Lewe Ręce czy klubokawiarnią KATO. Brał udział w przygotowaniach Katowic do konkursu ESK. Autor bloga MIASTOPROJEKT.

O projektantach

Paulina Urbańska - projektant freelancer i nauczyciel akademicki, od 2011 roku pracownik macierzystej ASP w Katowicach w pracowniach Projektowania Informacji Wizualnej i Typografii, gdzie obecnie pisze pracę doktorską. Zajmuje się przede wszystkim projektowaniem informacji, publikacji i identyfikacji wizualnej. Współpracuje między innymi z Instytucją Kultury Katowice Miasto Ogrodów, Medialabem Katowice i Narodową Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia. Angażuje się w organizację wydarzeń projektowych i działania organizacji non-profit wykorzystujących narzędzia projektowe w celach edukacyjnych.

Zofia Piekarska-Oslislo - projektantka i kulturoznawczyni, adiunkt w katedrze Projektowania Graficznego i Multimediów na Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach. Prowadzi zajęcia z zakresu typografii, projektowania publikacji cyfrowych i krojów pism. Autorka ksiazki "Nowi Ślązacy - miasto, dizajn, tożsamość". Współpracowała z wieloma instytucjami kultury m.in. Ars Cameralis Silesiae Superioris, Instytucją Kultury Katowice - Miasto Ogrodów, Muzeum Warszawy czy Muzeum Miejskim w Tychach. Wyróżniona m.in. certyfikatem "Certificate of Typographic Excellence" w 59. konkursie TDC (Type Directors Club) w kategorii Communication Design, nagrodzona i wyróżniona w konkursach Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek - Najpiękniejsze Książki Roku (w 2012 i 2015 roku), laureatka Śląskiej Rzeczy 2015 w kategorii grafika użytkowa (wraz z Pauliną Urbańska i Waldemarem Węgrzynem) za projekt wystawy "Apetyt na radykalna zmianę. Katowice 1865-2015".