Prywatne wnętrze na Zamku Książ w Wałbrzychu

Szpital Specjalistyczny im. dr. Józefa Babińskiego w Krakowie powstał na początku XX wieku jako Zakład dla Nerwowo i Umysłowo Chorych. Obiekt wybudowano w oparciu o koncepcję samowystarczalnego miasta ogrodu, posiadał on między innymi piekarnię, pralnię, elektrociepłownię, budynek teatralny, kaplicę i cmentarz. Początkowo rehabilitacja pacjentów polegała głównie na zatrudnianiu chorych w gospodarstwach rolnych oraz warsztatach rzemieślniczych. Terapię sztuką zaczęto wprowadzać po II wojnie światowej. W latach 70. powstał Klub Twórców Sztuki Nieprofesjonalnej "Hestia", początkowo miał swoją siedzibę przy ulicy Limanowskiego, w bliskim sąsiedztwie obecnej lokalizacji Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK. Tutaj działał również założony przez dr Noemi Madejską Klub Pacjentów "Rodzina". Członkowie społeczności szpitalnej, w tym także lekarze, spotykali się w krakowskich kawiarniach, chodzili razem do kina i na koncerty, dzieła pacjentów były wystawiane poza murami szpitala.

Niektórzy z nich posiadali wykształcenie artystyczne, dla większości arteterapia stanowiła szansę na odkrycie i rozwinięcie własnej twórczości. Pozostając w instytucji przez długie lata bądź też powracając do niej w konsekwencji nawrotów choroby, pozostawiali w niej nawet po kilkaset prac z różnych etapów życia. Obecnie szpital jest w trakcie opracowywania i dokumentowania swoich zbiorów. Są one stale powiększane, gdyż tradycje arteterapeutyczne są kontynuowane: pacjenci mają do dyspozycji różnorodne pracownie, organizowane są dla nich plenery.

Wystawa Prywatne wnętrze to spotkanie najstarszego szpitala psychiatrycznego w Krakowie z najmłodszym muzeum sztuki. Stanowi ona zwieńczenie trwającej niemal od dwóch lat współpracy na polu udostępniania sztuki, w ramach której pacjenci biorą udział w zajęciach edukacyjnych w MOCAK-u.

Z bogatego zbioru szpitala wybrano dzieła, w których można dostrzec odniesienia do kanonu polskiej historii sztuki, między innymi twórczości Andrzeja Wróblewskiego, Marii Jaremy, Jerzego Nowosielskiego, Józefa Czapskiego i innych. Eksponując dzieła ze zbiorów szpitala psychiatrycznego, pragniemy pokazać znaczenie sztuki w różnych kontekstach życia. Naprawia ona nie tylko psychiczne wnętrze artysty, lecz także relacje społeczne. Umożliwia przejście od tego, co najbardziej prywatne i wyizolowane, do tego, co publiczne i co może być dzielone z innymi w przestrzeni społecznej.

Wystawie towarzyszy publikacja Sztuka i wolność. Psychoanalityczna refleksja nad znaczeniem twórczości, która jest pokłosiem konferencji poświęconej związkom między twórczością, odbiorem sztuki a rozwojem wolności. Konferencja pod patronatem Polskiego Towarzystwa Psychoterapii Psychoanalitycznej miała miejsce 12 kwietnia 2014 roku w MOCAK-u.