„Zasada Dżucze”: Czy to jeszcze dokument?

kategoria: kino

Zanim Akademia Filmu Dokumentalnego „MovieWro” zapadnie w sen letni, organizatorzy zapraszają na pokaz filmu „Zasada Dżucze” Jima Finna, brawurowo zacierającego granice między fikcją a dokumentem.

Publiczności zaprezentowany zostanie również film "Dzień w którym pękło niebo" w reżyserii Karola Białasa. Po projekcji filmów odbędzie się dyskusja na temat fabularyzacji dokumentu, w której udział weźmie m.in.: reportażysta Jacek Antczak.

„Zasada Dżucze” opowiada o oficjalnej ideologii Korei Północnej, czyli właśnie „jucze” („samowystarczalność”), wprowadzonej w latach 50. ubiegłego wieku przez Kim Ir-Sena. Zasada odcisnęła swoje piętno również na koreańskiej kinematografii – w 1973 r. światło dzienne ujrzała książka „O sztuce filmowania” Kim Dzong Ila, zawierająca wskazówki dotyczące tworzenia filmów. Dokument Jima Finna w niecodzienny – i mocno przewrotny – sposób podchodzi do tematu kina propagandowego powstającego w Korei Północnej. Reżyser igra z widzem, przeplatając archiwalne materiały z fragmentami koreańskich filmów i wideo artami, a do tego prezentuje eksperymentalne science-fiction, zrealizowane zgodnie z regułami „juche”. Prawdziwe wyzwanie dla widza stanowi próba odróżnienia w tym dokumencie fikcji od rzeczywistości. Spotkanie uatrakcyjni projekcja krótkometrażowego filmu Karola Białasa i Jacka Szymańskiego "Dzień w którym pękło niebo" - również transgresyjnej, choć nieco mniej radykalnej w formie, impresji dokumentalnej opowiadającej o byłym perkusiście Dżemu, samotniku żyjącym na wybudowanej przez siebie barce.

We współczesnym kinie dokumentalnym nietrudno o filmy oparte na kreacji, pełne improwizowanych scen, by wspomnieć chociażby znany z polskich kin tytuł „Yes-Meni naprawiają świat”. Droga od korzystania z fabularnych środków wyrazu (m.in. odważny montaż obrazu i dźwięku, wyszukana kompozycja kadru) do zacierania granic między kinem fikcji a kinem dokumentalnym jest w ostatnim czasie pokonywana coraz częściej, czego przykładem prezentowana na AFD „Zasada Dżucze”, a także m.in. polski film Marcina Sautera „Na północ od Kalabrii”, w którym do małego miasteczka przyjeżdża ekipa filmowa, a jej członkowie wcielają się w role mieszkańców i ze spotkania autentycznej społeczności Chełmska Śląskiego z filmowcami wychodzi improwizowany film. Warto wspomnieć również o ubiegłorocznym laureacie festiwalu Planete Doc Review „Odgłosy robaków: Zapiski mumii”, który powstał na podstawie powieści inspirowanej notatką policyjną.

Temat ostatniego przed wakacjami spotkania w ramach Akademii Filmu Dokumentalnego brzmi „Fabularyzacja dokumentu”, choć na dobrą sprawę wahadło mogłoby wychylić się w drugą stronę i dyskusja mogłaby się odbywać pod hasłem „Dokumentalizacji fabuły”, ponieważ przenikanie kina fikcji z kinem podpatrującym rzeczywistość jest zjawiskiem silnie obserwowalnym, zarówno w fabule, jak i w dokumencie. Wystarczy wspomnieć horrory takie, jak „Blair Witch Project”, czy nowsze: „REC” i „Paranormal Activity”, będące rzekomymi zapisami prawdziwych zdarzeń. Stanowią „dokumentację” tragicznych losów bohaterów. Przy nagrodzonej Złotą Palmą w Cannes „Klasie” Laurenta Canteta metoda praca reżyserskiej była bardzo zbliżona do pracy dokumentalisty. Francuski filmowiec improwizował sceny w tytułowej klasie w oparciu o wcześniejsze rozmowy z młodymi aktorami-amatorami.
Gdzie zatem kończy się dokument, a zaczyna fikcja? Czy walka o obronę czystości gatunkowej kina dokumentalnego, ma jeszcze sens? Czy paradokumenty, mockumenty i dokumenty kreacyjne, nie próbujące zachować pozorów obiektywnego przedstawienia rzeczywistości, należy zaliczać jeszcze w poczet kina dokumentalnego? Jaka przyszłość czeka, w związku z zachodzącymi przemianami, film dokumentalny? Między innymi tych kwestii będzie dotyczyć, prowadzona przez Lecha Molińskiego, dyskusja po projekcji „Zasady Dżucze”.

Organizatorzy przygotowali dla publiczności Akademii niespodzianki w postaci konkursów przeprowadzonych w trakcie dyskusji. Do wygrania płyty DVD z kolekcji Against Gravity, a także wejściówki na następne spotkania w ramach Akademii Filmu Dokumentalnego, organizowanej przez Fundację Visionica we współpracy z Europe Direct, Odrą-Film i Stowarzyszeniem Kultura Fabric.
Co: Akademia Filmu Dokumentalnego „MovieWro” – "Dzień w którym pękło niebo", „Zasada Dżucze”

Gdzie: kino Warszawa Sala-NOT (dawne kino „Atom”), ul. Piłsudskiego 74, Wrocław
Kiedy: 17. czerwca
Za ile: 10 PLN

ostatnia aktualizacja: 2010-06-10