09 maja 2008 (piątek), godz. 19:00
Muzyczna podróż do Pragi
Podczas koncertu przeniesiemy się w XVIII wiek, gdzie dominowały najróżniejsze odmiany instrumentów, jak na przykład rodzina klarnetów z odmianą rożka basetowego i klarnetu miłosnego, czy też zapomniane różnorodne odmiany viol, które doczekały się obszernej literatury.
Jednym z nowo odkrytych instrumentów solowych był kontrabas. Usłyszymy najpopularniejszą w XVIII w. wersję tego instrumentu, niestety dziś prawie zapomnianą - kontrabas wiedeński. Instrument ten posiada 5 strun strojonych zupełnie odmiennie niż kontrabas współczesny. Posiada też progi na gryfie tak samo jak cała rodzina viol da gamba. Solista – Janusz Musiał używa strun jelitowych tak jak w XVIII i XIX wieku.
Na ten rodzaj kontrabasu napisano w XVIII wieku ok. 50 koncertów i symfonii koncertujących, a także mnóstwo dzieł kameralnych. To właśnie kontrabas wiedeński używany był w orkiestrach za czasów Mozarta i Beethovena.
W XVIII wieku śmiało można wyróżnić dwóch geniuszy kontrabasu – Johann Matthias Sperger i Friedrich Pischelberger (notabene profesor Spergera).
Sperger był podróżującym wirtuozem. Koncertował w najważniejszych europejskich ośrodkach (także w Pradze). Był niezwykle cenionym kompozytorem o bardzo wielkim i wszechstronnym dorobku. 45 symfonii, mnóstwo serenad, divertimenti, utworów kameralnych, wokalnych i oczywiście utworów na kontrabas (w tym 18 koncertów).
Warto podkreślić, że solista dzisiejszego muzycznego spotkania, wzorem wirtuozów XVIII -wiecznych, sam skomponował kadencje do wykonywanego koncertu.
Przepiękna, traktująca o miłości aria koncertowa „Per questa bella mano” Mozarta została skomponowana dla drugiego geniusza kontrabasu wiedeńskiego – Pischelbergera (partia kontrabasu została napisana bardzo wirtuozowsko).
Jan Vaclav Vořišek był jednym z przedstawicieli czeskiego fenomenu XVIII wieku. W stuleciu owym najlepsi instrumentaliści i kompozytorzy pochodzili właśnie z Czech. Kraj ten nazywany był wtedy „Konserwatorium Europy”, a Praga, mimo że tylko jako stolica prowincji Cesarstwa (1620 rok to koniec dawnej niepodległości Czech), była jednym z najważniejszych centrów kulturalnych Europy.
W wykonywanej Symfonii D – dur usłyszymy klasyczną formę z romantycznymi środkami wyrazu, szeroko zakrojone i ekspresyjne linie melodyczne, skomplikowaną harmonię, a także solistyczne wykorzystanie instrumentów dętych.
WYKONAWCY:
Zbigniew Pilch – dyrygent, skrzypce, prowadzący
Janusz Musiał – kontrabas wiedeński
Bogdan Makal – bas
PROGRAM:
W. A. Mozart (1756 - 1791) – Symfonia D – dur „Praska” KV 504
J. M. Sperger (1750 – 1812) – Koncert na kontrabas wiedeński D – dur No. 15
W. A. Mozart (1756 – 1791) – Aria koncertowa „Per questa bella mano”
KV 612 na bas i kontrabas wiedeński
J. H. Vorišek (1791 – 1825) – Symfonia D- dur
Sala Koncertowa Filharmoni
ostatnia zmiana: 2008-05-05